De F-16 MLU (Mid-Life Update) is een 4e generatie multifunctioneel gevechtsvliegtuig. Het toestel beschikt over een veelzijdigheid aan sensoren en wapens om verkenningsopdrachten, precisiebombardementen en luchtgevechten uit te kunnen voeren.
De F-16AM werd de voorbije jaren actief ingezet in tal van operaties en vormt daarmee de voornaamste slagkracht van onze Belgische Luchtmacht.
SPECIFICATIES
Fabrikant: Lockheed Martin (Ontwikkeld door General Dynamics)
Lengte: 15,09m
Hoogte: 5,09m
Spanwijdte: 10,00m
Gewicht: 12 000Kg (zonder externe bewapening of brandstoftanks), maximaal 17 000Kg (met externe bewapening en/of brandstoftanks)
Brandstofcapaciteit: 4000L (zonder externe brandstoftanks), 6700L (met externe brandstoftanks)
Verbruik: Gemiddeld 3300L/Hr bij het uitvoeren van tactische manoeuvres
Motor: Pratt and Whitney F100-PW-220E turbofan
Vermogen: 6 800Kg stuwkracht. 11 400Kg stuwkracht met naverbrander
Topsnelheid: Mach 2,05 (2500Km/hr) op grote hoogte, 1500Km/hr op lage hoogte
Vliegbereik: 2700Km
Dienstplafond: 17Km
GESCHIEDENIS
De F-16 werd in de jaren ‘60 en ‘70 ontwikkeld door General Dynamics. Onder het Multi National Fighter Program (MNFP) concept besliste België in 1975, samen met Nederland, Noorwegen en Denemarken om de verouderde F-104 “Starfigther” te vervangen. De toestellen werden in België en Nederland door respectievelijk SABCA en Fokker gebouwd. Op 29 januari 1979 werd de eerste in Europa gebouwde F-16 voor de Belgische Luchtmacht afgeleverd.
België nam in totaal 160 F-16’s in dienst die geleverd werden tussen 1979 en 1991. Herstructureringen, bezuinigingen en vredesverliezen hebben ertoe geleid dat er vandaag nog 45 F-16A’s en 9 F-16B’s in dienst zijn.
MID-LIFE UPDATE (MLU)
In 1987 werd er reeds gedacht aan een mogelijke vervanger voor de F-16. Budgettair bleek dit onmogelijk voor vele MNFP-partners. Daarom werd beslist om een ingrijpende modernisatie door te voeren, de Mid-Life Update genaamd. België moderniseerde in totaal 90 toestellen naar MLU-standaard.
Sinds de invoering van de Mid-Life Update blijven verschillende modificaties elkaar opvolgen. Op die manier kan Defensie inspelen op veranderende dreigingen en kan men de technische evolutie blijven volgen.
F-16AM BEWAPENING
De F-16AM is een ‘multi-role’ gevechtsvliegtuig. Dit wil zeggen dat het toestel zowel luchtgevechten als precisiebombardementen kan uitvoeren. We onderscheiden daarom ook twee soorten bewapening. Enerzijds hebben we raketten die toelaten om luchtdoelen aan te vallen en anderzijds hebben we slimme bommen om precisiebombardementen uit te voeren.
LUCHT-LUCHT BEWAPENING
De AIM-120 AMRAAM (Advanced Medium Range Air to Air Missile) is een middellange afstandsraket die initieel met behulp van de F-16 radar afgevuurd wordt op zijn doelwit. Vervolgens neemt een mini-radar, ingebouwd in de neus van de raket, de interceptie over. Dit laat de piloot toe om, kort na het afvuren, weg te draaien van het vijandig vliegtuig en zo buiten bereik van vijandige raketten te blijven.
De AIM-9X is een infrarood geleide raket. In tegenstelling tot de AIM-120 beschikt deze raket niet over een radar, maar gaat ze op zoek naar de warme uitlaatgassen van een vijandelijk vliegtuig. De wendbaarheid van deze raket gecombineerd met de hoogtechnologische helm van de piloot (JHMCS) zorgen ervoor dat deze raket uiterst doeltreffend is in het nabije lucht-lucht gevecht.
Verder beschikt de F-16 over een 20mm boordkanon dat zowel ingezet kan worden tegen luchtdoelen als tegen gronddoelen. De “M61 Vulcan” kan geladen worden met 511 20mm kogels. Het boordkanon vuurt maar liefst 100 kogels per seconde af. Wanneer de kogels inslaan komen ze tot ontploffing en genereren zo het gewenste effect.
LUCHT-GROND BEWAPENING
Voor het aanvallen van gronddoelwitten beschikt de Belgische Luchtmacht over een diversiteit aan slimme wapens met verschillende geleidingssystemen (GPS of lasergeleid) en verschillende gewichtsklassen (110Kg, 230Kg en 900Kg). Deze wapens worden uitgerust met een programmeerbaar ontstekingsmechanisme om de gewenste effecten te genereren al naargelang het doelwit. Slimme wapens zijn essentieel een vrijeval-bom (ook wel domme bom genaamd) uitgerust met een laser en/of gps-sensor, en stuurvinnen.
Laser geleide wapens (GBU-12 / GBU-10 / GBU-24)
Bij het gebruik van deze wapens zal de piloot het doelwit aanwijzen door middel van een laser die ingebouwd zit in de camera die geïntegreerd is met het vliegtuig. Het wapen zal zijn koers richting het doelwit bijsturen aan de hand van teruggekaatste laserenergie. Het spreekt voor zich dat lasergeleide wapens enkel gebruikt kunnen worden in relatief goeie weersomstandigheden omdat de piloot zijn doelwit moet kunnen zien door de camera.
GPS geleide wapens (GBU-38 / GBU-31)
Deze wapens beschikken over een gps-antenne. De piloot laadt de coördinaten van zijn doelwit in het wapen alvorens het af te vuren. Aan de hand van gps-signalen weet het wapen perfect waar het zich bevindt en kan het de nodige bijsturingen doen om zijn doelwit te bereiken. Gps-geleide wapens kunnen in alle type weersomstandigheden gebruikt worden. Verder kan de piloot ook de hoek, richting en snelheid waarmee het wapen naar zijn doelwit vliegt programmeren. Al deze factoren zijn belangrijk om het gewenste effect op het doelwit te genereren.
GPS en Laser geleide wapens (GBU-54)
Enkele jaren geleden werd beslist om dit type wapen aan te kopen. Ze worden ook wel ‘dual-mode-weapons’ genaamd omdat ze hun doelwit kunnen vinden aan de hand van teruggekaatste laser energie, of aan de hand van gps-signalen. De combinatie van beide technieken zorgt ervoor dat dit wapen uiterst precies is bij het aanvallen van doelwitten die zich voortbewegen aan grote snelheid. Verder zorgt het voor de nodige flexibiliteit wanneer de piloot niet op voorhand weet wat zijn doelwit gaat zijn tijdens een missie.
GBU-39 SDB “Small Diameter Bomb”
De eerste wapens van dit type werden begin 2019 geleverd. Deze relatief kleine gps-geleide bom met een gewicht van 110Kg onderscheidt zich enerzijds van de andere gps-geleide wapens door zijn kleine, maar uiterst doeltreffende, explosieve lading (17Kg) en anderzijds door zijn grootte reikwijdte. Bij het afwerpen ontplooien zich namelijk vleugels die ervoor zorgen dat dit wapen meer dan 100Km ver kan vliegen. Dit laat toe aan de piloot om zijn doelwit aan te vallen zonder daarbij in bereik te komen van vijandelijk afweergeschut. Het gebruik van een kleine explosieve lading zorgt er dan weer voor dat potentiële collaterale schade gereduceerd wordt.
Omwille van zijn kleine formaat kan een F-16AM tot acht van deze SDB’s met zich meenemen.
F-16AM AVIONICS
De F-16AM is véél meer dan enkel maar een vliegtuig uitgerust met bommen en raketten. Allerhande sensoren en hoogtechnologische apparatuur zorgen ervoor dat het toestel in alle weersomstandigheden, dag en nacht, zijn missie kan uitvoeren.
SNIPER TARGETING POD
De F-16 camera, ook wel de ‘Sniper’ genaamd, wordt net naast de luchtinlaat gemonteerd en functioneert zowel bij dag als nacht. In de cockpit kan de piloot het beeld van deze sensor zien op zijn schermen. De camera is ‘geo-stabilized’ en blijft dus steeds gericht op hetzelfde punt op de aarde, ondanks de grote snelheid en hoogte van het vliegtuig. Aan de hand van een mini-joystick kan de piloot de camera besturen. Het is ook in deze camera dat de laser geïntegreerd is voor het geleiden van lasergeleide wapens.
Een extra functionaliteit van deze ‘Sniper Targeting Pod’ is de verkennings-functie. De camera neemt hierbij een gedetailleerde foto van een vooraf bepaalde locatie. Vervolgens gaat een gespecialiseerd team deze beelden na vlucht analyseren.
LINK16
Een F-16 piloot zal zijn missie nooit alleen uitvoeren. Hij doet dit altijd binnen een grootschalige operatie in samenwerking met vele andere spelers. Om efficiënt informatie te kunnen delen en maximaal overzicht te behouden op het geheel zal de piloot zich verbinden met het Link16 netwerk. Dit netwerk biedt talloze mogelijkheden. Zo kan de piloot bijvoorbeeld te allen tijde zien waar andere vliegtuigen zich bevinden, hoeveel bewapening en brandstof ze nog aan boord hebben, maar ook welke vijandige doelwitten ze detecteren en onder vuur nemen.
JHMCS (JOINT HELEMET MOUNTED CUEING SYSTEM)
De “Joint Helmet Mounted Cueing System” helm beschikt over een projector die allerhande informatie voor de ogen van de piloot projecteert. Zo hoeft hij niet meer in de cockpit te kijken om zijn snelheid, hoogte en wapenparameters terug te vinden. Deze helm laat ook toe dat andere systemen zoals de radar, camera en raketten de hoofdbewegingen van de piloot volgen. Op die manier kunnen alle sensoren heel snel in de richting van een potentieel doelwit in de lucht of op de grond bijgestuurd worden.
NVG (NIGHT VISION GOGGLES)
Nachtkijkers, NVG’s genaamd, zorgen ervoor dat ook ’s nachts missies kunnen worden uitgevoerd. De piloot kijkt als het ware door een verrekijker die het resterende licht versterkt. Op die manier krijgt hij een beeld in verschillende groen-tinten en kan hij zien in het donker.
SATCOM (SATELLITE COMMUNICATION)
Op het gebied van communicatie werd onlangs een nieuwe antenne in de F-16AM gemonteerd. Tot op heden kon een signaal de ontvanger enkel maar bereiken wanneer deze zich in direct zicht bevond, ook wel ‘line of sight’ genaamd. Deze vernieuwde antenne laat toe om versleutelde communicatie via satellieten te verzenden. Op deze manier kan men ook diep binnen vijandelijke linies communiceren met het commandocentrum.
F-16AM ELEKTRONISCHE OORLOGSVOERING
Om te overleven in een uiterst vijandelijke omgeving is het belangrijk dat de piloot geïnformeerd wordt wanneer hij gedetecteerd en al dan niet beschoten wordt door een vijandelijk systeem. De F-16 AM is daarvoor uitgerust met verschillende waarschuwingssystemen.
De Radar Warning Receiver (RWR) zal de piloot alarmeren wanneer hij gevolgd wordt door een vijandelijk radarsysteem. Visuele en auditieve signalen geven weer waar het vijandig radarsysteem zich bevindt. Door gebruik te maken van een elektronische stoorzender die extern aan het vliegtuig kan worden meegenomen wordt het extreem moeilijk voor het vijandelijke radarsysteem om de F-16AM te blijven volgen.
Het Missile Warning System (MWS) bestaat uit verschillende sensoren die een warmtegeleide raket kunnen detecteren. Een auditief en visueel signaal in de cockpit alarmeren de piloot. Het afvuren van warmtekogels waarvan de ontbranding warmer is dan de uitlaat van de F-16 zorgt ervoor dat de vijandelijke raket misleid kan worden.
F-16AM NABIJE TOEKOMST
Momenteel is de volgende software-update in volle ontwikkeling. Deze update brengt tal van verbeterde functionaliteiten met zich mee, maar laat ook de integratie toe van een aantal nieuwe systemen zoals de Scorpion-helm, 3D audio en een verbetering van het elektronisch oorlogsvoering systeem.
SCORPION
De JHMCS-helm zal vervangen worden door de Scorpion-helm. Los van een aantal logistieke voordelen kan deze helm heel makkelijk in combinatie met nachtkijkers gebruikt worden. Dit was iets moeilijker te realiseren met de JHMCS-helm.
Ondanks het feit dat het totale gewicht van deze helmen net geen 2Kg bedraagt kunnen versnellingskrachten tot 9G een enorme fysieke last betekenen voor de piloot. Een verbeterde gewichtsverdeling bij de Scorpion-helm laat toe om deze krachten beter op te vangen.
3D AUDIO EN ACTIVE NOISE REDUCTION
Binnenin de cockpit van een F-16 is er veel lawaai. Het is daarom uiterst belangrijk dat de piloot over de juiste gehoorbescherming beschikt. Een op maat aangepaste helm zorgt voor een eerste geluidsbuffer. Verder beschikt elke piloot over oordoppen met ingebouwde communicatie. Een volgende stap is de integratie van ‘Active Noise Reduction’ waarbij omgevingsgeluiden actief en zo volledig mogelijk gereduceerd worden. Gelijklopend met deze modificatie wordt ook ‘3D audio’ ingebouwd. Een relatief kleine modificatie met enorm veel voordelen. Wanneer bijvoorbeeld een vijandige raket wordt afgevuurd op de F-16 zal een alarmsignaal weerklinken in de helm. Met het gebruik van ‘3D audio’ zal dit alarmsignaal weerklinken vanuit de actuele richting van de dreiging. De piloot kan zo gebaseerd op geluid in de richting van de dreiging kijken en nog efficiënter reageren.
F-35 LIGHTNING II
Eind 2018 besliste de Belgische regering na een uitgebreide en zorgvuldige vergelijkingsanalyse, om de F-16 MLU te vervangen door de Amerikaanse F-35A Lightning II, gebouwd door Lockheed Martin.
Ondanks het feit dat onze huidige F-16 MLU nog steeds gemoderniseerd wordt bereiken we stillaan een limiet. Verder zorgen nieuwe dreigingen ervoor dat we klaar moeten zijn voor morgen. “Ready now, preparing for the Future”.
De F-35 is een 5e generatie multifunctioneel gevechtsvliegtuig. Het toestel wordt gekenmerkt door zijn stealth-capaciteiten waardoor het moeilijker valt waar te nemen door vijandelijke radarsystemen. Daar waar een F-16AM al zijn bewapening onder de vleugels moet dragen kan de F-35 dit binnenin het vliegtuig meenemen. Op die manier behoudt hij zijn stealth-capaciteiten. Wanneer de stealth-capaciteiten minder van belang zijn kan er ook extra bewapening onder de vleugels meegenomen worden.
België kocht de F-35A variant. Er bestaat ook een B-variant die verticaal kan opstijgen en landen en een C-variant met een verstevigd landingsgestel voor gebruik op vliegdekschepen.
Levering van de eerste Belgische F-35A’s staat momenteel gepland in de in 2023. De eerste toestellen zullen in de Verenigde Staten gebruikt worden voor de opleiding en omvorming van piloten en technici. De allereerste F-35A’s in België worden pas in 2025 verwacht.
Het einde van de F-16AM in België zal dus nog een tijdje op zich laten wachten. Naarmate de eerste F-35A’s geleverd worden zullen de F-16’s stelselmatig uit omloop genomen worden. Het definitieve operationele einde van de ‘Belgian Air Force F-16’ staat gepland rond 2028.
